W meteorologi wyróżniamy 10 rodzajów chmur. Chmura jest skupiskiem produktów kondensacji pary wodnej występujących w powietrzu w postaci kropelek wody lub kryształków lodu. Często chmurę tworzy mieszanina kryształków lodu i kropelek wody. W poszczególnych chmurach mogą występować krople deszczu, śnieg, grad. Ilość wody w chmurach waha się od ułamka grama do kilku gramów w 1 m³. Chmury są przenoszone prądami powietrza nad różne obszary, nad którymi zalega powietrze o różnej wilgotności. W związku z tym obserwujemy często zjawisko zanikania chmur (wyparowują) lub ich narastania. W rezultacie obraz chmur na niebie stale się zmienia. W określonych warunkach fizycznych część produktów kondensacji pary wodnej tworzących chmurę zwiększa swoją objętość i ciężar na tyle, że wypada z chmury w postaci opadu atmosferycznego


Powstawanie chmur

Pierwszym etapem jest ogrzewanie się powietrza skutkiem wypromieniowania energii cieplnej z powierzchni Ziemi nagrzanej przez promienie słoneczne. Zjawisko to występuje podczas silnego nasłonecznienia, przy istnieniu w atmosferze równowagi chwiejnej, wówczas strugi ogrzanego powietrza wznoszą się do góry, oziębiają się na drodze adiabatycznego rozprężania i w wyniku kondensacji powstają grube, pojedyncze chmury kłębiaste o dużej rozciągłości pionowej; 

 Drugi etap to wtargnięcie masy chłodnego powietrza, która w sposób mechaniczny wypycha ciepłe powietrze w górę, w wyniku czego powstają silnie rozbudowane pionowe chmury kłębiaste; chmury kłębiaste, skupione w większe zespoły, powstają również podczas napływu chłodnego wilgotnego powietrza nad ciepłe podłoże; 

Następnie łagodne wślizgiwanie się ciepłego powietrza po pochyłej powierzchni powietrza chłodnego, wskutek czego tworzą się rozległe ławice chmur warstwowych pokrywających całe niebo; 

 Na końcu wznoszenie się powietrza nad przeszkodami terenowymi - górami, wysokimi wzniesieniami.

Ze względu na charakter budowy rozróżnia się chmury wodne (kropelkowe), lodowe i mieszane. Chmury wodne składają się wyłącznie z kropel wody, występują przy temperaturach dodatnich i ujemnych - w drugim przypadku krople wody są w stanie przechłodzonym. Chmury lodowe zbudowane są wyłącznie z kryształków lodu zawieszonych w powietrzu o temperaturze znacznie niższej od 0°C (-30°C, -40°C i niższej).

Chmury mieszane zawierają krople wody i kryształki lodu, występujące obok siebie w warstwie atmosfery o temperaturze ujemnej. Chmury powstają w różnych warunkach meteorologicznych i dlatego ich kształt oraz wymiary są rozmaite. 


Ze względu na ustawiczne przekształcanie się występują one w nieskończonej ilości postaci. Wyodrębniono jednak wśród nich pewne typowe formy, występujące na całej kuli ziemskiej i podzielono na rodzaje, gatunki i odmiany. Pod względem budowy, wyglądu i wysokości występowania rozróżnia się 10 podstawowych rodzajów chmur zgrupowanych w 3 umowne piętra (wysokie, średnie i niskie) - obejmujące tę część troposfery, w której zwykle obserwuje się chmury.

Granice pięter zmieniają się w zależności od szerokości geograficznej. W strefie umiarkowanej, a więc i w Polsce, wysokie piętro chmur sięga przeciętnie 5-13 km, średnie 2-7 km, niskie poniżej 2 km. Chmury Cirrus, Cirrostratus i Cirrocumulus zbudowane są prawie wyłącznie z kryształków lodu.

Występują w najwyższej, najchłodniejszej części troposfery. Charakteryzują się białawym zabarwieniem i dużą przezroczystością, mogą jednak lekko, a niekiedy nawet wyraźniej przesłaniać Słońce lub Księżyc. Chmury te nie dają opadów. Te trzy rodzaje chmur wykazują między sobą pewne różnice.

Rodzaje chmur

Ze względu na budowę wyróżnia się chmury: 
- lodowe - zbudowane z kryształków lodu, nie przynoszące opadów,
- wodne - zbudowane z kropli wody, formowane w ciepłym powietrzu, mogące przynosić opady,
- mieszane - zawierające zarówno krople wody, jak i kryształki lodu, dające opady 

Wysokość występowania chmur [w km]

	polarne	umiarkowane	zwrotnikowe
Chmury piętra wysokiego	6-8	5-13	6-18
Chmury piętra średniego	2-4	2-7	2-8
Chmury piętra niskiego	0-2	0-2	0-2

 Czwarta grupa to chmury o pionowej budowie są to chmury, które mają większą rozciągłość pionową od poziomej.

Chmury piętra wysokiego: 

Cirrus (Ci) - są to chmury pierzaste, składające się z kryształków lodu. Promienie słoneczne z łatwością przenikają przez tę cienką warstwę. Gdy zapada zmierzch, cirrusy rozbłyskują intensywnymi barwami. Często zapowiadają nadejście złej pogody. 



Cirrocumulus (Cc) - nazwane są barankami i należą do raczej rzadkich zjawisk. Kłęby okrągłych chmurek łączą się, tworząc dużą powierzchnię. Składają się z kryształków lodu i powstają z przekształcenia chmur pierzastych albo pierzasto-warstwowych (cirrostratus) i najczęściej oznaczają nadejście złej pogody.



Cirrostratus (Cs) - chmury pierzasto-kłębiaste, składają się przedewszystkim z kryształków lodu i tworzą cienkie, bardzo rozległe welony. Przesuwając się przed Księżycem czy Słońcem, tworzą wokół świecącą otoczkę - zjawisko to nosi nazwę halo. Chmury pierzasto - kłębiaste wskazują na to, że pogoda wkrótce się popsuje. 



Chmury piętra średniego:

Altostratus (As) - to szare chmury występujące na wysokości ok. 3-4 km. Te potężne chmury składają się z kropli deszczu i kryształków lodu. Gdy wskutek zbyt intensywnego parowania krople deszczu nie docierają do ziemi, podstawa altostratusów przybiera szarą barwę.



Altocumulus (Ac) - tworzą spore chmury, przypominające wyglądem cirrusy. Występują na wysokości 3-4 km. Przesuwając się przed tarczą powodują powstanie barwnych pierścieni świetlnych. Są one jednak mniejsze niż halo towarzyszące cirrusom. Czasem jednak pojedyńcze kłęby altocumulusów odzielają się od reszty i unoszą się do góry. Ta szczególna forma nosi nazwę altocumulus casrellanus. Są one dość pewnym zwiastunem nadciągającej burzy.



Chmury piętra niskiego:

Stratus (St) - chmury warstwowe, zazwyczaj tworzą się na wysokościach powyżej 2 km. Mają nieostrą strukturę i przypominają szare obłoki mgły. Stratusy składają się z kropel wody, a w niższych temperaturach również z kryształków lodu. Tworzą się wskutek ogrzania gleby. Mogą spowijać szczyty gór i budynków.



Stratocumulus (St) - szare lub białe chmury tworzą kłęby lub nakładające się na siebie bryły. Nie da się wyznaczyć ich wyraźnych kształtów czy krawędzi. Często można je zobaczyć na wieczornym niebie i zimą. Stratocumulusy zapowiadają nadejście pięknej pogody.



Nimbostratus (Ns) - są typowymi chmurami deszczowymi. Są to grube, szare chmury, osiągające wysokość 5-6 km. Powstają, kiedy potężne warstwy powietrza wędrują ku górze. Chmury te przynoszą dłuższe okresy złej pogody z ciągłymi opadami deszczu lub śniegu. 



Chmury o pionowej budowie :

Cumulus (Cu) - chmury kłębiaste są lśniąco białe, natomiast u dołu wydają się ciemniejsze. Najbardziej intensywnie rozwijają się latem w południe i pod wieczór. Jeśli przekształcą się w cumulonimbusy, mogą wystąpić opady deszczu. 



Cumulonimbus (Cb) - są nazywane chmurami burzowymi. Ich charakterystyczną cechą jest lodowa czapa na górnej krawędzi, zwana parasolem burzowym. Tworzą się w czasie dusznych letnich dni i przynoszą ze sobą intensywne opady deszczu lub gradu, którym towarzyszą często porywiste wiatry i burze. 



Zachmurzenie - określa się wzrokowo, oceniając procent pokrycia nieba chmurami. Najczęściej określa się je w skali od 0 do 10. Watrość 0 oznacza niebo bezchmurne, a 10 całkowite zachmurzenie nieba. Niekiedy stosuje się skalę od 0 do 8.